به گزارش نمایندگی خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از قم، نشست علمی نقد کتاب «کلام جدید» با حضور حسن یوسفیان، مؤلف کتاب، حججالاسلام حمیدرضا شاکرین و محمد جعفریهرندی به عنوان ناقدین کتاب و دکتر امیر خواص، دبیر علمی این نشست سهشنبه (26 آبان ماه) در سالن اجتماعات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد.
پرداختن کتاب «کلام جدید» به جدیدترین مباحث علمی و نظریههای حوزه کلامی
حجتالاسلام حمیدرضا شاکرین، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) که به عنوان ناقد در این نشست حضور داشت، کتاب کلام جدید را قابل تحسین دانست و مواردی مانند نحوه بیان مباحث، شیوه تدوین و منابع زیاد را از ویژگیهای خوب این کتاب بیان کرد.
وی در ادامه به نقد کتاب پرداخت و یکی از ایرادهای کتاب را مشخص نبودن تعریف کلام جدید در ساماندهی آن عنوان کرد و افزود: عنوان کتاب کلام جدید در واقع تابع تعریف محقق است ولی فارغ از این مبحث و آن چه در ذهن هر کسی به وجود میآید، عنوان کتاب کلام جدید در واقع باید مجموعهای از پاسخها به جدیدترین شبهات رایج و وارد شده به مباحث کلامی و یا ارجاعات آن باشد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: کتاب حاضر باید به جدیدترین مباحث علمی و نظریههای مختلف حوزه کلامی بپردازد و عنوان جدید بودن نوعی الزام را به دنبال میآورد.
حجتالاسلام شاکرین در بخش دیگری از سخنانش به کار نبردن واژههای مناسب، ابهام در برخی مسائل و استفاده از تعابیر القائی را از مشکلات کتاب معرفی کرد و گفت: به طور واضح مشخص نیست چینش مباحث و ساختار مطالب با چه منطقی از سوی نویسنده صورت پذیرفته است و حتی جای دارد برخی از واژهها با تعابیر درستتر در نسخههای بعدی آورده شوند.
روحیه کاوشگری محقق و به کار بردن روش تحقیقی متفاوت
در ادامه این نشست، حجتالاسلام محمد جعفریهرندی، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به عنوان دیگر ناقد کتاب با اشاره به نقاط قوت این اثر گفت: در زمانی شاهد چاپ و بهرهبرداری از این کتاب ارزشمند هستیم که متاسفانه دقت، همت و تلاش چندانی برای انجام امور پژوهشی و تحقیقاتی از سوی محققان هزینه نمیشود.
وی با بیان اینکه روحیه کاوشگری محقق و به کار بردن روش تحقیقی متفاوت، از امتیارات این کتاب است، افزود: کتاب کلام، کتابی جامع و نسبتاً قوی در عرصه مباحث کلامی جدید است که بعد از طرح مباحث کلامی در حوزه، تألیف این کتاب با قوت هر چه تمامتر به ثمر رسیده است.
حجتالاسلام جعفریهرندی به برخی دیگر از ویژگیهای کتاب اشاره کرد و گفت: ارائه عرصههای تخصصی مطالب و آموزش کلیت مباحث، روحیه و مشی علمی نویسنده، استفاده از منابع دست اول و همچنینی استفاده از 700 منبع علمی فارسی، عربی و انگلیسی و ارجاعات واقعی به این منابع علمی از ویژگیهای این اثر میباشد.
مدیر گروه کلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در بخش دیگری از سخنانش به نقد کتاب پرداخت و افزود: در بحث ساختاری ارجاع به منابع انگلیسی و فارسی کتب خلاف استاندارد بوده و این شیوه روشمند نیست.
وی در ادامه به کاربردن چند منبع نامناسب، ارجاع به منبع انگلیسی و ترجمه فارسی همان کتاب، عدم استفاده از علایم ویرایشی در موارد نیاز، عدم به کاربردن بحث علم و دین، عدم چینش مناسب مباحث و استفاده از نظرات متعارض را از مشکلات این کتاب برشمرد و گفت: جابهجایی برخی از فصول و تغییر برخی از واژهها نکته دیگری است که نویسنده باید در شماره جدید کتاب به آن توجه داشته باشد.
کتاب «کلام جدید» درسنامهای پژوهشمحور در موضوع کلام جدید
حسن یوسفیان، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و نویسنده کتاب «کلام جدید» در پایان جلسه به تشریح کتاب خود پرداخت و گفت: کتاب حاضر برای نخستین مرتبه در سال 89 و پس از آن تاکنون پنج مرتبه و در هر مرتبه با شمارگان 4 هزار نسخه به چاپ رسیده است.
وی برخی از موفقیتهای این کتاب را برشمرد و عنوان کرد: از موفقیتهای این کتاب میتوان به معرفی پژوهش برتر در همایش دینپژوهان برتر و کتاب سال حوزههای علمیه در سال 90 اشاره کرد.
یوسفیان به فصلهای کتاب اشاره کرد و افزود: کتاب حاضر مشتمل بر دوازده فصل است. دین و مطالعات دینی؛ خاستگاه دین؛ اثبات وجود خدا؛ صفات خداوند؛ جایگاه شرور در نظام آفرینش؛ نیاز به دین؛ زبان دینی؛ عقل و وحی؛ تجربه دینی؛ کثرتگرایی دینی؛ دین در عرصه جامعه؛ دین و اخلاق از جمله فصول دوازدهگانه این کتاب هستند.
وی با بیان اینکه این کتاب، درسنامهای پژوهش محور در موضوع کلام جدید (فلسفه دین) است، افزود: هدف از نگارش این کتاب صرفاً پدید آوردن متنی آموزشی در موضوع یاد شده نیست، بلکه آن بوده که در پژوهشهایی که در این موضوع انجام میگیرد، سهیم شود و بهویژه در بومیسازی مباحثی که رنگ و بوی غرب دارند، حرکتی انجام شده باشد.
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: فصلهای مختلف این کتاب، در عین رعایت اختصار، از جامعیتی نسبی برخوردارند؛ بهگونهای که گاه در ذیل یک موضوع نکاتی میتوان یافت که در آثار مستقلی که به همان موضوع پرداختهاند، به چشم نمیخورد.
وی بیان کرد: جمع میان این دو ویژگی (اختصار و جامعیت) ممکن است مطالعه این اثر را برای برخی از دانشجویان بهویژه آنان که «درسنامه آموزشی» را با «خودآموز درسی» یکی میدانند، دشوار میسازد، حتی در مباحث فرعی و حاشیهای نیز غالباً بنای ما بر «جامعیت در تحقیق» و «گزیدهگویی در نگارش» بوده است؛ گاه مطالب یک کادر یا پاورقی کوتاه محصول چندساعت پژوهش همراه با بهرهگیری از نرمافزارهای رایانهای است.
یوسفیان در ادامه به دفاع از کتاب خود پرداخت و اظهار کرد: برخی از اشکالات بیانشده قابلقبول است و در بازنگری که دارد در این کتاب صورت میگیرد برطرف شدهاند. در این کتاب بحث تعریف کلام جدید روشن است و وارد مباحثی غیر از کلام نشده و اگر بحثی بیانشده است از نگاه کلامی است.
وی در زمینه ارجاعات فراوان و منابع در این کتاب گفت: این کتاب در مقاطع مختلف تحصیلی حتی ارشد و دکتری و بهغیراز رشتههای کلامی تدریس میشود، بنابراین شاید این ارجاعات در مقطع کارشناسی مفید نباشد اما در مقاطع دیگر بسیار مفید است؛ در زمینه منابع نیز بسیاری از منابع درباره معتزله از بین رفته و دیگر در دسترس نیستند بنابراین ارجاع به کتابهای دیگر اشکال نخواهد داشت.
این نشست علمی به همت گروه کلام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و همکاری انجمن کلام حوزه و قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
کتاب «کلام جدید» با همکاری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و سازمان سمت 440 صفحه و مبلغ 61000 ریال منتشرشده است.