| خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ـ رامین جهانبگلو ــ استاد ایرانی دانشگاه یورک کانادا ــ فرزند مرحوم امیرحسین جهانبگلوست. زنده‌یاد امیرحسین جهانبگلو، نخستین کسی بود که با برگزاری جلسه‌هایی در منزلش با دعوت از تعدادی متفکران معاصر، برای سید احمد فردید زمینه‌های طرح اندیشه‌اش را فراهم آورد. این جلسه‌ها که در تاریخ تفکر معاصر ایران اهمیت بسیاری دارند، به نام «فردیدیه» مشهور شدند. رامین جهانبگلو که در آن زمان در دوران نوجوانی خود به سر می‌برد، خاطراتی از این جلسه‌ها دارد. همچنین یکی از دغدغه‌های فکری رامین جهانبگلو، مساله روشنفکری در ایران و تاریخ تحولات تفکر معاصر ایرانی است. او در بخش‌هایی از کتاب‌های خود که به این موضوع خاص پرداخته‌اند ــ یعنی مشخصاً آثاری چون «ایران در جست‌وجوی مدرنیته»، «تمدن و تجدد» و «بین گذشته و آینده» ــ تفکر فردیدی را هم مورد بررسی و نقد قرار داده است. به مناسبت 25 مرداد سالروز درگذشت دکتر سید احمد فردید گفت‌وگویی كوتاه با جهانبگلو داشته‌ایم: شما باید خاطرات زیادی از فردید داشته باشید، به ویژه این که جلسه‌های فردیدیه نیز در منزل پدرتان ــ زنده‌یاد دکتر امیرحسین جهانبگلو ــ برگزار می‌شد. مهم‌ترین نکته‌ای که از این جلسه‌ها در ذهن شما باقی مانده، چیست؟ مهم‌ترین خاطره، حضور افرادی چون شاهرخ مسکوب، داریوش شایگان، ابوالحسن جلیلی و داریوش آشوری بود. به‌جرات می‌توانم بگویم که از این میان تنها دکتر ابوالحسن جلیلی اکثر اوقات با مرحوم دکتر فردید موافقت می‌کرد. در آن دوران من 13 یا 14 ساله بودم و جالب‌ترین جلسه‌ای که به یاد دارم جلسه‌ای درباره حافظ و هایدگر بود. مهم‌ترین دلیل علاقه فردید به هايدگر از نظر شما چیست؟ شاید دلیل مهم آن این است که در دوره اقامت دکتر فردید در اروپا و در دهه 1340 هايدگر مهم‌ترین و مطرح‌ترین فیلسوف جهان بود. البته به نظر بنده هايدگر هنوز هم مهم‌ترین فیلسوف قرن بیستم است. به نظر شما چرا فردید کتابی ننوشت؟ دکتر فردید اساساً فیلسوف شفاهی بود، مثل سقراط. برخی افراد با قلم به دست بردن مساله دارند. شاید برای دکتر فردید مساله آموزش مهم‌تر از نوشتن بود. البته باید دید نتیجه این آموزش در نسل جوان‌تر چگونه بوده است. آیا می‌توان با تفكر فردیدي فکر کرد؟ من دقیقاً نمی‌دانم «با فردید فکر کردن» به چه معناست؛ ولی شک ندارم که از «طریق فردید» می‌توان درباره بسیاری از مسائل فلسفی ــ از جمله چگونه خواندن هايدگر در ایران ــ فکر کرد. به نظر شما تفکر فردید، امروز چه جایگاهی دارد؟ به نظر بنده بحث‌های شخصی درباره فردید را باید کنار گذاشت و نتیجه سخنان و درس‌های او را سنجید. همچنین از اصالت فکری شاگردان هر متفکری می‌توان به عمق و اهمیت فکر او پی برد. البته من فکر می‌کنم که سخنان فردید را باید فراسوی شاگردانش در نظر گرفت. شاید از جهاتی این راه درست‌تری برای رویارویی با فردید باشد. رامین جهانبگلو دارای مدرک دکترای فلسفه از دانشگاه سوربن و مدرک فوق‌تخصص مطالعات خاورمیانه از دانشگاه هاروارد است. «ماکیاولی و اندیشه رنسانس»، «انقلاب فرانسه و جنگ از دیدگاه هگل»، «تأملات هگلی»، «روح هند»، «تاگور: وجدان بشر»، «موج چهارم»، «تفاوت و تساهل: گفتارهایی در تفکر سیاسی معاصر»، «مدرن‌ها»، «روشنفکری در ایران»، «حاکمیت و آزادی: درس‌هایی در زمینه فلسفه سیاسی مدرن»، «جهانی بودن: 15 گفت‌وگو با اندیشمندان امروز جهان»، «ذهن زمستانی»، «شوپنهاور و نقد عقل کانتی»، «هگل و سیاست مدرن»، «ایران در جست‌وجوی مدرنیته»، «اندیشه عدم خشونت»، «گاندی و ریشه‌های فلسفی عدم خشونت»، «تمدن و تجدد: گفت‌وگو با جمشید بهنام»، «مدرنیته، دموکراسی و روشنفکران» و «ایران و مدرنیته: گفت‌وگوهايی با پژوهشگران ايرانی و خارجی در زمينه رويارويی ايران با دستاوردهای مدرنیته» نام شماری از کتاب‌های منتشرشده جهانبگلو در ایران است. از مشهورترین کتاب‌های رامین جهانبگلو به زبان خارجی، مجموعه گفت‌وگوهای او با مهم‌ترین اندیشمندان معاصر است. تعدادی از این آثار به فارسی ترجمه شدند که از آن میان می‌توان به این موارد اشاره کرد: «در جستجوی آزادی» (گفت‌وگو با آیزایا برلین)، «وجدان زندگی» (گفت‌وگو با جرج استینر)، «زیر آسمان‌های جهان» (گفت‌وگو با داریوش شایگان)، «در آیینه شرق» (گفت‌وگو با آشیش ناندی) و «در جستجوی امر قدسی» (گفت‌وگو با سید حسین نصر). این کتاب‌ها برای نخستین بار در پاریس منتشر شدند. خبرگزاری کتاب ایران مجموعه مطالبی مرتبط با دکتر سید احمد فردید را تاکنون منتشر کرده است که شماری از آنها را در لینک‌های زیر می‌توان یافت: «دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان» چهره فردید را مخدوش کرد فیلسوف شفاهی ایران در لابه‌لای کلمات روشنفکر، فارغ‌التحصیل نمی‌شود/ در ایران روشنفکر نداریم/ هدیه کتاب به فردید |  |
↧
رامین جهانبگلو: سخنان فردید را باید فراسوی شاگردانش در نظر گرفت
↧