| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین رونمایی از کتاب «الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران» اثر مشترک سیدرضا صالحی امیری، رئیس کتابخانه ملی و رزیتا سپهرنیا، عصر سه‌شنبه 13 مرداد، با حضور مؤلفان این اثر، علی رضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سید مجتبی حسینی، رئیس موزه و کتابخانه ملی ملک، هادی آجیلی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، محسن قدمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، محمد سرشار، مدرس دانشگاه و جمعی از اهالی فرهنگ و اصحاب رسانه، در سالن اجتماعات کتابخانه عمومی مرکزی تهران، برگزار شد. علی رضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که به عنوان میزبان در این مراسم حضور داشت، باقدردانی از جایگاه فرهنگی سید رضا صالحی امیری در کشور، اظهار کرد: بسیار شایسته است که انسان هر عمل و هر مسئولیتی که بر عهده می‌گیرد، مبتنی بر تفکر و پژوهش باشد. به نظر من مدیران، مسئولان و صاحب‌نظران کشور سه دسته‌اند؛ اول افرادی که برای پیشبرد امور از سرمایه فرهنگی نظام استفاده می‌کنند و دسته دوم افرادی هستند که اگر چیزی به سرمایه فرهنگی نظام می‌افزایند، از آن استفاده هم می‌کنند. مختار پور افزود: اما افرادی وجود دارند که خود سرمایه فرهنگی نظام هستند؛ چه در حوزه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، آموزشی و سایر حوزه‌ها. به نظر من دکتر صالحی امیری از این دسته افراد هستند. وی در ادامه به ویژگی‌های بارز شخصیتی رئیس کتابخانه ملی اشاره کرد و گفت: در طول سالیانی که افتخار آشنایی و همکاری با دکتر صالحی امیری را داشته‌ام، سه ویژگی بارز را در ایشان دریافت کردم؛ نخستین ویژگی و یکی از مهم‌ترین آنها تدیُّن ایشان است، به طوری که این موضوع برای همه افراد، با هر دیدگاه سیاسی و فرهنگی، قابل لمس است. دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اخلاق و کرامات اخلاقی را دیگر ویژگی صالحی امیری عنوان کرد و ادامه داد: اهل ادب و آداب بودن ایشان ویژگی بارزی است که هر فردی که کوچک‌ترین برخوردی با ایشان داشته باشد، متوجه آن خواهد شد. مختارپور ادامه داد: تفکر محور بودن و اندیشه ورزی ایشان در سطوح مختلف، دیگر ویژگی ایشان است و بنده در جلساتی که در کنار ایشان حضور داشتم، چه در مجمع تشخیص مصلحت نظام، چه در مجمع کتابخانه‌های بزرگ ایران و چه در سمت مدرسی دانشگاه، شاهد نظرات کارشناسی و دقیق ایشان بوده‌ام. بومی سازی نگاه بوردیو و اولویت در توسعه فرهنگی کشور در ادامه این مراسم هادی آجیلی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، طی سخنانی درباره کتاب «الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران» گفت: این کتاب به لحاظ علمی دارای یک ساماندهی دقیق است و مسیر پیشروی مطالب آن به گونه‌ای است که عنوان کتاب را محقق می‌کند. روشن است که این کتاب در ادامه مجموعه‌ای از پژوهش‌های دیگر نوشته شده و می‌تواند راهگشای خوبی برای سایر پژوهش‌های دیگر در این زمینه باشد. آجیلی درباره دیدگاه‌های تئوریک موجود درباره منطق سرمایه فرهنگی گفت: سرمایه فرهنگی در اروپا عمدتاً بر اساس نگاه انتقادی «چپ نو» و با متفکرانی مثل بوردیو به یک نگاه جامعه شناختی تبدیل شده که در نهایت جامعه سرمایه داری را به جود می‌آورد؛ در این جامعه همه چیز و حتی قشربندی‌های اجتماعی بر مبنای اصل سودآوری قابل تحلیل است و در این نوع نگاه از مفهوم سرمایه برای فرهنگ استفاده می‌شود. آجیلی ادامه داد: نگاه بوردیو بر این مبنا است که هر قشر وِبِری در جامعه، بسته به جایگاه اجتماعی و سرمایه اقتصادی خود، سبک زندگی خاص خود را دارد و مبنای این نگاه انتقادی از این جنس است که مثلاً کسانی که در دانشگاه تحصیل می‌کنند، علاوه بر اینکه سرمایه اقتصادی دارند، آن سرمایه اقتصادی این امکان را به آنها می‌دهد که بتوانند به لحاظ شخصیتی و فرهنگی ارتقاء بیشتری داشته باشند. عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه با اشاره به بومی سازی نگاه بوردیو در کتاب «الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران» گفت: طبیعتاً وقتی این نگاه وارد ایران می‌شود، یک سری مؤلفه‌های بومی هم به آن اضافه می‌شود، از جمله اینکه نگاه ما به توسعه بر اساس اولویت دادن به کدام بخش جامعه است. وی با اشاره به الگوهای مختلف این نگاه در جوامع مختلف، ادامه داد: در بسیاری از کشورها یک دعوای جدی بین تقدم توسعه اقتصادی و یا توسعه سیاسی وجود دارد. بسیاری از جوامع غربی الگوی توسعه اقتصادی را در اولویت قرار دادند و ابتدا با ایجاد دموکراسی و آزادی مطبوعات، جامعه‌ای مدنی شکل دادند. در این جوامع مطبوعات آزادانه انتقاد حزبی می‌کنند تا دولتمردان نتوانند از سیاست‌های کلان انحراف داشته باشند و زمانی که احزاب به قدرت می‌رسند، دیکتاتور گونه عمل نکنند. این موضوع باعث می‌شود تا با ایجاد یک مدیریت صحیح سطح درآمدهای کشور ارتقاء پیدا کند و توسعه اقتصادی ایجاد شود. آجیلی در ادامه در تشریح الگوی دیگر گفت: الگوی دیگری که عمدتاً در حوزه آمریکای لاتین و جنوب شرق آسیا مورد استفاده قرار گرفته برعکس عمل می‌کند و توسعه سیاسی را در اولویت قرار می‌دهد؛ این جوامع اعتقاد دارند که می‌توان یک مقدار اقتدار گرایی را در عرصه سیاست پذیرفت. این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: در این جوامع شکل گیری جامعه مدنی، آزادی بیان و آزادی مطبوعات دغدغه مردم نیست؛ چرا که مردم در این جوامع ابتدا باید به لحاظ اقتصادی در شرایط بهتری قرار گیرند و این کار را نمی‌توان انجام داد مگر اینکه به صورت قاطع، با برنامه‌ریزی صحیح و با اجماع نخبگان این برنامه را جلو ببرند. اینجا تحزب، جامعه مدنی و آزادی مطبوعات مانع توسعه سیاسی است، چراکه مردم همواره درگیر معیشت خود هستند. آجیلی در نهایت درباره نگاه ارائه شده در این کتاب گفت: اما آنچه که نگاه سوم را دربر دارد و این کتاب به آن پرداخته، به الگوی زندگی ایرانی ــ اسلامی نزدیک‌تر است، چراکه مبنای آن بر اساس اولویت دادن به الگوی توسعه فرهنگی است، نه توسعه اقتصادی و سیاسی. وی با تأکید بر اینکه الزاماً پول بیشتر و آزادی بیشتر در جامعه مدنی، فرهنگ بهتر نمی‌آورد، افزود: ما با تربیت نیروی انسانی، بر اساس شاخص‌های ایرانی اسلامی، می‌توان به انسان و شهروند تراز ایرانی ــ اسلامی برسیم و در این شرایط است که می‌توانیم توسعه سیاسی و توسعه اقتصادی را هم‌زمان داشته باشیم. آجیلی با ارائه مثالی در این زمینه، یادآور شد: اساساً برگ برنده جمهوری اسلامی در عرصه سیاست خارجی برندهای فرهنگی و تمدنی آن است، چراکه اگر نگاهی به حوزه‌های دیگر داشته باشیم می‌بینیم که ایران به لحاظ اقتصادی قابل الگوبرداری نیست، به لحاظ سیاسی اثرگذاری محدودی دارد و با اینکه به لحاظ نظامی قدرت منطقه‌ای محسوب می‌شود، ولی قدرت جهانی نیست؛ اما مبنای قدرت جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی، به لحاظ فرهنگی و تمدنی است. احترام به گذشتگان و ارائه علم نوین محسن قدمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی که دیگر این سخنران این مراسم بود، درباره ظرفیت‌های علمی این کتاب گفت: من همیشه در کتاب‌هایی که به موضوع فرهنگ پرداخته‌اند، که جای پای علم نوین را بسیار کم‌رنگ می‌دیدم؛ یعنی جدیدترین ارجاعاتی که داده می‌شد بیشتر مربوط به گذشتگان بوده، که البته اشکالی نداشت؛ اما هیچ‌گاه شاهد نبوده‌ایم که مثلاً کسی بیاید و بگوید که ما موضوع فرهنگ را در سال 2006 این گونه تعریف می‌کنیم. قدمی افزود: این کتاب ضمن احترام به گذشتگان و افرادی که پایه‌های مفاهیم فرهنگی را بنا کرده‌اند، به موضوع فرهنگ بعد از سال 2000 هم می‌پردازد. به نظرم م این کتاب می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای ارائه کتاب‌های دیگری در این زمینه؛ چرا که ما در این زمینه خلاءهای بسیاری داریم. وی با اشاره به برخی از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این کتاب گفت: بحث تحلیل سرمایه‌های ملموس و نا ملموس در بخشی از این کتاب به زیبایی مطرح شده. در 1980، 95 درصد سرمایه جهانی را سرمایه‌های ملموس تشکیل می‌داد، اما امروز 20 درصد آن سرمایه ملموس است. بنابراین وقتی شما سرمایه را به عنوان یک مفهوم عام درنظر بگیرید، می‌بینید که از یک کار ساده فرهنگی ملموس تا یک کار کلان فرهنگی که می‌تواند کل دنیا را در برگیرد و جوامع را بسازد، در این مفهوم جا می‌گیرد. این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به ارائه مفاهیم جدید از سرمایه در دنیای امروز گفت: پیشنهاد می‌کنم که دکتر صالحی و دکتر سپهرنیا کتاب دوم را بر مبنای ارتباط بین سرمایه معنوی، سرمایه فرهنگی و سرمایه انسانی کار کنند. همچنین با توجه به ارائه مفاهیمی چون هوش هیجانی، هوش فرهنگی و هوش معنوی در دنیای امروز، می‌توان آنها را با انواع سرمایه‌های کلان تاخت زد. |  |
↧
مختارپور: افرادی مانند صالحی امیری سرمایه فرهنگی کشورند/ آجیلی: برگ برنده نظام ما وجود برندهای فرهنگی است
↧