به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ داریوش مطلبی: حضرت آیتالله خامنهای در پیام نوروزی خطاب به ملت ایران، سال 1394 را سال «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نامگذاری کردند. این پیام ضرورت تعامل صمیمانه دولت و ملت و به تعبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، کارگزار و کارفرما را گوشزد و مورد تأکید قرار میدهد. همانطور که در متن پیام موجود است ایران اسلامی، ظرفیتهای بسیاری دارد که برای تحقق آنها، بایستی هر دو طرف، یعنی ملت و دولت، به یکدیگر اعتماد کنند، و صمیمانه با هم همکاری کنند. هرچه بین ملت و دولت صمیمیت، همکاری و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. بنابراین هم دولت، باید ملت را به معنای واقعی کلمه قبول داشته باشد و ارزش و اهمیت و تواناییهای ملت را به درستی بپذیرد، و هم ملت به دولت که کارگزار کارهای او است به معنای حقیقی کلمه اعتماد کند.
توجه به این شعار و بیانات مقام معظم رهبری نشان میدهد، ضرورت افزایش اعتماد بین دولت و ملت برای انجام کارهای بزرگ و دستیابی به اهداف بزرگ به درستی مورد تأکید قرار گرفته است. دولت بدون ملت و ملت بدون دولت راه به جایی نخواهد برد و همافزایی آنهاست که دستیابی به اهداف بزرگ را میسر میکند. مقاومت مردم ایران و دستاورد ارزشمند هستهای در مقابل قدرتهای بزرگ نتیجه همدلی دولت و ملت است. و در مقابل تلاش دولتمردان، حمایت مردم را نیز طلب میکند.
در چنین نگاهی مسائل و مشکلات موجود در جامعه، تنها متوجه دولت و یا بالعکس ملت نیست و دولتمردان باید خود را جای مردم بگذارند و دغدغهها و مسائل و مشکلات آنها را دغدغهها، مسائل و مشکلات خود بداند و در جهت رفع آنها بکوشد و این مسئولیت متقابلاً برای ملت نیز وجود دارد؛ بنابراین بدنه دولت و در اینجا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات وابسته به چاپ و نشر، دیگر نمیتوانند تنها با تدوین آییننامهها، بخشنامهها و دستورالعملها تکلیف خود را انجام شده بدانند، بلکه برای تحقق اهداف و برنامههای کارفرمای خویش که مردم و در اینجا ناشران و دستاندرکاران چاپ و نشر کشور هستند تمام همت خویش را بکار بندند چرا که مسائل و مشکلات دستاندرکاران چاپ و نشر و همچنین همه اهالی قلم در گرو تصمیمها و برنامههای آنهاست.
همدلی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مردم به این معنی است که خود را چون مردم فرض کنند و از بالا به پایین به آنها نگاه نکنند و تلاش کنند مبتنی بر منافع عمومی جامعه و همچنین دستاندرکاران چاپ و نشر،برنامهها و فعالیتهای خویش را پیریزی کنند. دیگر مشکلات چاپ و نشر و معضلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که بدنه چاپ و نشر کشور با آن درگیر هستند فقط مشکل اهالی چاپ و نشر نیست و مشکل همه برنامهریزان و سیاستگزاران فرهنگی کشور تلقی میشود.
مشارکت دادن مردم و نهادهای مردمی و صنفی در سیاستگزاری، برنامهریزی، تصمیمگیری، پیشبینی برنامههای حمایتی و نظارتی، صدور مجوزها و... حداقل کاری است که دولت میتواند مبتنی بر شعار همدلی و همزبانی انجام دهند. البته همانطور که در بیانات مقام معظم رهبری آمده است هر دو کفه این شعار باید مشارکت داشته باشند. مردم نیز در مقابل دولت وظایفی دارند و لازم است در موقعیتهای مختلف، بدنه دولت را از حمایتهای خود بینصیب نگذارند. مشارکت جدی در برنامههای دولتی، ارائه پیشنهادها و راهکارهای مناسب برای اصلاح امور، نقد سازنده و حمایتگرانه و... کمترین کاری است که دستاندرکاران چاپ و نشر میتوانند انجام دهند.
بررسی اقدامات انجام شده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران ـ با همه کمبودها و کاستیهایی که در نخستین تجربه واگذاری به بخش خصوصی شاهد آن بودیم، مشارکت اتحادیهها و تشکلهای صنفی در برنامهریزیهای فرهنگی در بخشهای مختلف و ادارات وابسته به وزارت ارشاد، راهاندازی هیأت نظارت بر نشر کتاب با حضور نویسندگان و صاحبنظران فرهنگی، تلاش در تسریع فرآیند صدور مجوز و... بخشی از تلاشهایی است که صورت گرفته و تمرینی برای تعامل بهتر با دستاندرکاران چاپ و نشر است و مشارکت دستاندرکاران و فعالان صنعت چاپ و نشر در این فرآیند نشانه همدلی آنها با بدنه دولت است. هر چند این همدلی و همزبانی در وضعیت مطلوبی نیست ولی شروع خوبی است که بعد از دو دوره رکورد، رشد خوبی را در این حوزه شاهد هستیم.
یکی از مهمترین فعالیتهایی که در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم از نظر کمّی و هم از نظر کیفی با رکورد و مشکل هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی مواجه بوده است فعالیتهای آموزشی و پژوهشی حوزه چاپ و نشر است. بررسی منابع اطلاعاتی و پژوهشی منتشر شده در حوزه چاپ و نشر نشان میدهد با وجود اینکه این صنایع خود تولیدکننده منابع اطلاعاتی هستند ولی خود از فقر نظری عمیقی رنج میبرند و این آسیب در حوزه آموزش بیشتر است. با وجود اینکه قدمت آموزش در حوزه چاپ در مراکز علمی و کاربردی به بیش از 10 سال میرسد ولی در حوز نشر به بیشتر از دو سال نمیرسد و این فاجعهای در حوزه نشر محسوب میشود. به نظر میرسد هر چند همدلی و همزبانی دولت و ملت در تمام جوانب صنعت چاپ و نشر ضرورتی اجتنابناپذیر است ولی این مسئله در حوزه آموزش و پژوهش اهمیت بیشتری دارد و باید مورد توجه جدی دولت قرار گیرد.
همانطور که متخصصان تعلیم و تربیت اذعان میکنند ماحصل و خروجی آموزشهای دانشگاهی، بلندمدت است و نوعی سرمایهگذاری بلندمدت محسوب میشود و چون فعالیتهای آموزشی دانشگاهی در حوزههای تخصصی خیلی اقتصادی نیست، همیشه محتاج حمایتهای دولتی است و نهادهای دولتی در کل دنیا توجه ویژهای به آموزشها و پژوهشهای دانشگاهی میکنند که متأسفانه در ایران با وجود اقدامات اندک صورت گرفته، هیچ وقت جدی گرفته نشده است و همدلی بیشتر دولت را طلب میکند. به امید آنروز.
در این باره بخوانید:
1ـ حدادی: ناشران در دولت اعتدال بیش از هر دوره مورد احترام هستند (اینجا)