رحیم نیکبخت، دبیر علمی همایش «مشروطه آذربایجان؛ از کهن شهر مراغه تا دارالسلطنه تبریز» درباره کتابهایی که در این همایش رونمایی میشود به خبرنگار خبرگرازی کتاب ایران(ایبنا)، گفت: در این همایش که چهارشنبه 14 مردادماه در ساختمان پژوهشکده اسناد آرشیو ملی برگزار میشود از 12 اثر از جمله مجموعه «آثار میرزا حسین و مهدی شکوهی»، «تاریخ و فرهنگ آذربایجان»، «مرد ایمان و آموزش»، «جستارهایی در تاریخ معاصر آذربایجان»، مجموعه دو جلدی مقالات همایش «از مراغه تا دارالسلطنه تبریز» رونمایی خواهد شد.
وی در ادامه درباره علت اهمیت مراغه در این همایش اظهار کرد: در واقع بحث اصلی ما در این همایش نگاهی نو به تاریخ مشروطه با تکیه بر اهمیت شهر مراغه است. زیرا این شهر از لحاظ نیروهای مردمی و محلی مانند میرزا حسین شکوهی که موسس مدارس نوین در این شهر بود و همچنین به علت استقرار شجاعالدوله، سرسپرده مستبد محمدعلی شاه کانون مستبدین شاه نیز به شمار میآمد.
دبیر علمی همایش «مشروطه آذربایجان؛ از کهن شهر مراغه تا دارالسلطنه تبریز» افزود: شجاعالدوله از مراغه به تبریز میآید و با کمک عوامل و نیروهای روس به قلع و قمع مشروطهخواهان این شهر میپردازد. در واقع ما با یک نگاه فرهنگی به مباحث مشروطه با تکیه بر بنیانگذاران مدارس نوین، راهاندازی مدارس نوین، نقش شخصیتهای فرهنگی را مدنظر قرار دادهایم.
نیکبخت با تکیه بر موضوعات مغفول مانده تاریخ مشروطه بیان کرد: در چنین وضعی، موضوع برپایی همایش «ملی مشروطه آذربایجان از کهن شهر مراغه تا دارالسلطنه تبریز» در نظر گرفته شد تا به این بهانه موضوعات مغفول مانده مورد توجه قرار گیرد و از این رهگذر پژوهشگران تاریخ معاصر بهویژه محققان محلی آذری و غیر آذری یافتههای علمی خود را عرضه کنند.
وی با انتقاد از انجام نشدن پژوهشهای جدی در عرصه مشروطه عنوان کرد: طی سالهای گذشته همایشهای متعددی به مناسبت سالگرد مشروطه برگزار شده است، با این همه به دلایلی که در این مجال نمیتوان بررسی کرد بسیاری از موضوعات اصلی و اساسی مورد غفلت واقع شده است. از جمله آنکه هنوز طرحی جامع برای نگارش تاریخ مشروطه تدوین و به اجرا درنیامده و اگر تلاشهایی هم صورت گرفته به نتیجه نرسیده است. با وجود انتشار اسناد بسیاری طی 10 سال گذشته به ویژه اسناد عرایض و کمیسیونهای دیگر از سوی کتابخانه مجلس شورای اسلامی کار جدی در مشروطهپژوهی صورت نگرفته است. گرچه برخی از آرشیوهای اسنادی در دسترس آسان محققان و پژوهشگران تاریخ نیست.