دکتر احسان مقدس، مدیرمسئول انتشارات نیلوبرگ در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ضمن خبر انتشار ترجمه «تحفه در شناخت گياهان داروئی» تا پایان هفته جاری، اظهار کرد: كتابخانههای جهان لبريز از نسخههای خطی كهنی است كه در بسياری از موارد مؤلف آنها مجهول و ناشناخته مانده است. البته محققان و پژوهشگران با مطالعه دقيق متن كتاب میتوانند تا حدودی با نويسنده مجهول آشنا شوند، چراكه هر كتابی با توجه به محيط نگارش و سال نگارش آن میتواند برخی از ناگفتهها را بيان كند.
وی افزود: يكی از كتابهای خطی طب سنتی كه مؤلف آن تاكنون مجهول مانده، كتاب «تحفة الأحباب في ماهية النبات و الأعشاب» است. اين كتاب درباره نام گياهان دارويی بحث میكند و بهنظر میرسد كه نويسنده آن خواسته از كتاب «شرح أسماء العقار» ابن ميمون قرطبی تقليد کند، چرا كه در دورههای گذشته تاريخی، بسياری از نويسندگان متأخر، از نوشتههای متقدمين تقليد میكردند و با توجه به اینکه «شرح أسماء العقار» را ترجمه کرده و به خوبی با متن آن آشنايی دارم، معتقدم كه كتاب «تحفة الأحباب في ماهية النبات و الأعشاب» نيز در حقيقت تقليدی از كتاب «شرح أسماء العقار» است. البته قصد ندارم از ارزش كتاب «تحفه الاحباب» بكاهم، چراكه هر كتابی فوايد مختص به خود را دارد و با وجود تقليد از كار پيشينيان، ممكن است كه موارد جديدی را مطرح و كار پيشينيان را تكميل كرده باشد.
مقدس با اشاره به اینکه در اين كتاب ترجمه فارسی همراه با متن عربی آمده، گفت: ترجمه «تحفه الأحباب» و منابعی از اين قبيل كه جزو ميراث طبی نياكان ماست، شايد بتواند ما را هرچه بيشتر و بيشتر با گنجينه عظيم گياهان دارويی آشنا کند. با توجه به اينكه «تحفة الأحباب في ماهية النبات و الأعشاب» در شمال غرب آفريقا و احتمالا در مراكش به رشته تحرير درآمده، میتواند ما را در درک صحيح و حل مشكلات موجود در ساير نسخههای خطی طب سنتی كه در كتابخانههای مراكش و يا الجزاير يافت میشود، كمک کند.
مدیرمسئول انتشارات نیلوبرگ درباره هدف ترجمه این کتاب عنوان کرد: اهميت كتاب در اين است كه مؤلف با توجه به اينكه با زبان محلی مراكش و زبان بربری به خوبی آشنایی داشته است، توانسته نام بومی هر گياه در مراكش و همچنين نام بومی آنرا در بين بربرها ذكر کند، بنابراین اين كتاب مختصر در حقيقت كليد استفاده از كتابهای طبی نوشته شده در کشور مغرب (مراکش) بهشمار میرود. از سوی ديگر به دلیل حجم کم آن، بهعنوان كتاب همراه پزشکان قديم بهكار میرفت و پزشکان با مراجعه سريع از مطالب آن برای درمان بيماران خود بهره میبردند.
وی افزود: از سوی ديگر در جای جای كتاب سخن از «حوانيت عطاران» يا مغازههای عطاری يا داروفروشی است و بنابراین به عقيده من بايد مؤلف در شهر فاس و يا شهر ديگری در سرزمين مغرب بهكار عطاری يا داروفروشی مشغول بوده باشد، زیرا نام تعدادی از گياهان را از ديد عطاران آورده است. در حقيقت مؤلف این کتاب تلاش کرده کتابش مورد استفاده طيف وسيعی از مردم و از همه مهمتر پزشكان و عطاران و گياهشناسان قرار گيرد.
مقدس با بیان اینکه نام داروها در اين كتاب براساس الفبا آمده، درباره مخاطبان این کتاب گفت: مخاطبان این كتاب که برای نخستینبار به فارسی ترجمه شده، طيف وسيعی از پزشكان، علاقهمندان به طب سنتی و تاريخ طب وعلوم و علاقهمندان به ميراث فرهنگی هستند.
نخستین چاپ ترجمه کتاب «تحفه در شناخت گياهان داروئی» با شمارگان 200 نسخه در 110 صفحه، به بهای 6 هزار تومان، تا پایان هفته جاری از سوی انتشارات نیلوبرگ منتشر میشود.