| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «علم اطلاعات و اخلاق فناوری» ظهر امروز پنجشنبه (هشتم مرداد‌ماه) در کتابخانه حسینیه ارشاد با حضور دکتر علیرضا ثقه‌الاسلامی، عضو انجمن ایرانی اخلاق در علوم فناوری و دکتر مهدی شقاقی، مترجم و عضو پیوسته انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران برگزار شد. در این نشست شقاقی، با اشاره به دو دیدگاه مختلف در جهان نسبت به پدیده ویکی‌لیکس اظهار کرد: بعد از افشاگری جریان شنود مکالمات شهروندان آمریکایی از سوی سازمان‌های جاسوسی این کشور شاهد دو دیدگاه درباره برخورد با این افشاگران هستیم. یکی از مسئولان آمریکایی اظهار می‌کند که باید ادوارد اسنودن را در ملاء عام اعدام کنیم تا برای دیگران عبرت شود؛ این در حالی است چندی پیش از مجسمه این افشاگر در آلمان رونمایی شد. وی افزود: چطور از یک واقعه دو روایت مختلف شکل می‌گیرد؟ به نظر می‌رسد که مسائل در حیطه اخلاق فناوری اطلاعات مطلق نیستند بلکه به زاویه نگاه افراد وابسته هستند. جایگاه افراد موجب می‌شود تا پدیده‌ای را اخلاقی یا غیر اخلاقی بدانیم. جایگاه افراد نیز زاییده مؤلفه‌هایی مانند طبقه اجتماعی، شغل و میزان تحصیلات است. جایگاه افراد بر نوع دغدغه آن‌ها مؤثر است. دغدغه کتابداران در تقابل با صاحبان ثروت شقاقی ادامه داد: دغدغه کتابداران موضوعاتی مانند آزادی بیان و دسترسی آزاد به اطلاعات است در حالی که دغدغه صاحبان ثروت حفظ اطلاعات است. بنابراین نگاه‌های ذات‌‌گرا و نگاه‌های قاعده‌گرا به اخلاق فناوری اطلاعات را نمی‌پسندم؛ چراکه افراد در جایگاه‌های مختلف تفاسیر مختلف از پدیده واحد دارند. وی گفت: دو نقطه عزیمت به اخلاق فناوری اطلاعات می‌توان ترسیم کرد که به جایگاه افراد مرتبط است. نگاه نخست به نرربرت نیمر مربوط است که در کتاب «سایبرنتیک» یا «نظریه اطلاعات» و کتاب «استفاده انسانی از انسان‌ها» فلسفه خلقت انسان را خودشکوفایی میداند اعلام می‌کند. شقاقی، در تشریح نظریه اطلاعات افزود: وی معتقد است خودشکوفایی با سازگاری با محیط حاصل می‌شود و سازگاری نیز محصول اشتراکات زبانی و توانایی پرادازشگری انسان است. این اندیشمند بعد از طرح این موضوع نظریه «سایبرنتیک» خود را ارایه می‌کند. کنترل و پیشی‌بینی دو بحث اصلی در نظریه اطلاعات است. این عضو پیوسته انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران اظهار کرد: فضاهای فرهنگی ما مانند کتابخانه‌ها و موزه‌ها و سایر فضاهای فرهنگی براساس نظریه اطلاعات را می‌توان دستکاری کرد. نگاه دوم به اخلاق در سپهر اطلاعات نوع نگاه افراد براساس جایگاه آن‌هاست. زنجیر قرون وسطی به گردن کتاب/ توسعه نشر و آزادی تفسیر متون شقاقی ادامه داد: کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی از دیرباز محل منابعی بودند که موجب ارایه تفاسیر مختلف مخاطبان از واقعیات به ویژه کتاب مقدس می‌شدند. تعاریف مختلفی از کتابخانه مطرح شده است اما تعریف «کتابخانه به مثابه نفی به رسمیت شناسنده تکثر معنا و تکثر تفسیر» همه تعاریف از این نهاد را پوشش می‌دهد. می‌دانیم که در دوران قرون وسطی کتاب‌ها را زنجیر می‌کردند. چرا این اتفاق می‌افتاد؟ زیرا کلیسا می‌خواست کنترل تفسیر کتاب مقدس را در اختیار خود داشته باشد. این کارشناس علم اطلاعات و دانش‌شناسی ، با اشاره به تأثیر توسعه صنعت نشر در ارایه تفاسیر شخصی گفت: بعد از توسعه صنعت نشر خود به خود امکان کنترل تفسیر متن از بین رفت. کتابدار، پشتیبان تکثر تفسیر است شقاقی اظهار کرد: کتابخانه‌ها از گذشته پشتیبان تکثر در تفسیر بودند به‌عبارتی دیگر به همه اجازه می‌دادند تا تفسیر خود را از متون و پدید‌ه‌ها داشته باشند. تعریف کتابخانه به مثابه نفی به رسمیت شناسنده تکثر معنا و تکثر تفسیر، به معنای کتابخانه به‌عنوان نهاد پشتیبانی کننده از تکثر متون و باورهاست. کتابدارها همیشه از ویژگی تکثر تفسیر کتابخانه‌ها پشتیبانی کرده‌اند. برهمین اساس پرسش‌های کتابدارها با پرسش‌های دیگران متفاوت است یعنی کتابدار از خود می‌پرسد چگونه زمینه گسترش تکثر تفسیر را گسترش دهم؟ دهه طرح اخلاق فناوری اطلاعات دکتر علیرضا ثقه‌الاسلامی، درباره پیشینه موضوع اخلاق در فناوری اطلاعات گفت: از سال 1990 تا 2000 اخلاق IT یا فناوری اطلاعات در سطح جهانی مطرح شد. مباحثی مانند تأثیر جامعه بر تکنولوژی، تأثیر تکنولوژی بر جامعه، استقلال تکنولوژی و جامعه که چندان مورد توجه قرار نگرفت و موضوع تأثیر متقابل جامعه و تکنولوژی مطرح شد. وی ادامه داد: از سال 2000 تا 2010 موضوع اخلاق اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. دو اصطلاح ماکرو اخلاق و میکرو اخلاق نیز در این مقوله ارایه شده است که میکرو اخلاق به اخلاق کتابدارها ارتباط دارد. |  |
↧
شقاقی: کتابخانه‌ها همیشه پشتیبان تکثر تفسیر بوده‌اند
↧