| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین چاپ کتاب «فراتر از شهرسازی (آنچه برنامه‌ریزان و طراحان ایرانی باید بدانند)» با دیباچه‌ای از دکتر مجتبی رفیعیان، نوشته مسعود اسدی محل‌چالی از سوی انتشارات آرمانشهر منتشر شده است. کتاب در پنج فصل با عنوان‌های «مبانی پژوهش شهر خوب»، «اصول شهرسازی در زندگی روزمره»، «مفاهیم پایه در توسعه اسلامی شهر»، «مفاهیم اصلی در شهر متعالیه اسلامی» و «الگوی شهر ایرانی - اسلامی خوب» تدوین شده است. در نخستین فصل کتاب درباره ویژگی‌های شهر خوب آمده است: «از دیدگاه حکمای مسلمان، عالم هستی خوب است، چون فعل خداوند است. هستی از نظر فلوطین از سه اقنوم الهی یعنی احد، نفس و عقل تشکیل گشته است. طبق قاعده سنخیت بین علت و معلول، خدایی که مظهر کامل حُسن است، هر عملی را به نحو احسن صورت می‌دهد... همه شهر‌هایی که در نقاط مختلف جهان پدید آمده‌اند، خواسته یا نا‌خواسته فعل خداوند هستند و از نظر حکمت متعالیه اسلامی خوب قلمداد می‌شوند.» در بخش دیگری از محتوای این فصل نویسنده در ذیل سرفصلی با عنوان «شناخت‌شناسی معماری و شهرسازی اسلامی» تعیین اهداف کارکرد‌‌ها و کار ویژه هر شهر را نخستین و اصلی‌‌ترین گام در طراحی و تأسیس شهر و سامانه آن دانسته است. تأسیس شهر به مثابه تولید یک سازه، هنگامی هدفمند تعریف می‌شود که در مقام پاسخ‌گویی به یک نیاز و برآوردن یک احتیاج باشد. براین اساس ابتدا بایستی ویژگی‌های اصلی و کار ویژه شهر تعریف شود. وی در ادامه اشاره می‌کند: «پروفسور نجم‌الدین بمات در کتاب «شهر اسلامی» اعتقاد دارد اسلام برای شهر‌ها مدل ارائه کرده است. وی می‌گوید که در شهر اسلامی فضا با پیچ و خم‌های محافظ شهر به شکل فرم‌های مدور حلزونی یا اسپیرال است. وی در تحلیل شهر فاس که ژاک برک آن را شهر و مدینه‌‌ای به معنای واقعی کلمه می‌داند، آن‌را دارای تمامی خصوصیات تشکیل‌دهنده یک شهر در اسلام می‌داند. پلان این شهر که به‌صورت دوایر متحد‌المرکز است با مرکزیت مسجد، سپس مدرسه‌ها و کتابفروشی‌ها، محکمه قاضی آغاز و در اطراف شهر به سلاخ‌ها، دباغ‌ها و رنگرزان می‌رسد.» در دومین فصل کتاب درباره پسماند، زیرساخت‌ها و انواع حریم‌ها در شهر به‌ویژه پسماند شهری پسماند‌ها می‌خوانیم که پسماند‌ها موادی اجتناب‌ناپذیر ناشی از فعالیت‌های انسانی است که در حال حاضر و در آینده نزدیک نیازی به آن نیست و پردازش و یا دفع آن ضروری است. پسماند محصول جانبی و فعالیت‌های انسانی است. از لحاظ فیزیکی، پسماند حاوی همان موادی است که در محصولات مفید وجود دارد و تنها تفاوت آن‌ها در بی‌ارزش بودن پسماند است. در فصل سوم در تشریح سرفصل «ادراک طبیعت در محیط انسان‌ساخت» آمده است: «وابستگی انسان به طبیعت با چگونگی دستیابی وی به ایمنی، معاش و آسایش وی در رابطه مستقیم قرار می‌گیرد. این وابستگی علاوه بر این بر پایه دریافت و ادراکات انسان از محیط به‌ویژه ادراک زیبایی‌شناسانه طبیعت و عناصر طبیعی در محیط زندگی نسج یافته است.» در چهارمین فصل کتاب نیز نویسنده درباره «اصل مصونیت مسکن و آزادی در انتخاب محل سکونت» آورده که حق آزادی در انتخاب محل سکونت از حقوق شهروندی محسوب می‌شود و انتخاب محل سکونت و نقل و انتقال براساس میل و اراده افراد، علی‌الاصول انجام می‌شود. البته این اصل دارای موارد استثناء نیز است. «سکونت، معماری خانه‌ها و محیط زیست» نیز یکی از موضوعات محوری فصل پایانی کتاب است. براساس محتوای این بخش از کتاب، شهر‌های اسلامی همواره توسعه‌های افقی و بدون برنامه را تجربه کرده‌اند، زیرا اولا دسترسی به آب در شکل‌گیری معابر اصلی انتظام‌بخش بوده که شکلی اندام‌واره بدان بخشیده است و ثانیا به‌علت محترم بودن مالکیت خصوصی، هر‌کس مطابق با میل خود محدوده مکان زندگی خویش را مشخص می‌نمود. بدین خاطر است که شهر‌ها بدون حصار بوده‌اند و تا روستاهای اطراف کشیده می‌شوند و این توسعه تدریجی و بدون قبلی موجب کثرتی می‌شود که البته به وحدت فکر و رویه ساخت و ساز شهر‌های اسلامی باز می‌گردد. نخستین چاپ کتاب «فراتر از شهرسازی (آنچه برنامه‌ریزان و طراحان ایرانی باید بدانند)» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 272 صفحه، به بهای 12 هزار و 500 تومان از سوی انتشارات آرمانشهر منتشر شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر به نشانی زیر مراجعه کنید: |  |
↧
«فراتر از شهرسازی» با آرمانشهر به بازار کتاب آمد
↧