| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چهارم آبان‌ماه در تقویم ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی (سال 1363) روز اعتراض امام خمینی(ره) به تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی نامگذاری شده است. اما باید دید این کاپیتولاسیون چه بود که ایشان به آن اعتراض کرد؛ اعتراضی که منجر به تبعیدشان به خارج از کشور شد. بر اساس آنچه در کتاب «فرهنگ جديد سياسی» تدوین محمود مهرداد آمده است: «كاپیتولاسیون تلفظ فرانسوی از واژه Capitulation است این واژه دارای معانی مختلفی از جمله تسلیم شدن، سازش كردن، گذشت كردن، تنظیم كردن قرارداد یا مشخص كردن عناوین و شرایط یك عهدنامه است. در رم باستان كاپیتولاسیون به سوگندنامه امپراتوران گفته می‌شد. این لغت در اصطلاح امروزی به عهدنامه یا قراردادی اطلاق می‌شود كه میان كنسول‌ها و نمایندگان دولت بیگانه در كشور میزبان، منعقد می‌شود تا به موجب آن، اختیاراتی فراتر از قوانین كشور میزبان به آنان اعطا شود.» در سطور بعدی شرح بیشتر این واژه سیاسی قضایی در همان منبع می‌خوانیم: «كاپیتولاسیون در حقیقت همان حق قضاوت كنسولی است كه قضاوت نهایی راجع به اقدامات یك تبعه خارجی در كشور دیگر را بر عهده قوانین آن كشور نمی‌داند، بلكه بر عهده قوانین دولت متبوع این فرد است. این‌گونه حقوق و امتیازات كه به اتباع خارجی در یك كشور داده می‌شود، در واقع یك امتیاز استعماری است. زیرا برای اتباع یك كشور خارجی در كشوری كه مقررات كاپیتولاسیون را پذیرفته است، مصونیت قضایی ایجاد كرده و آنها را از تعقیب و مجازات اعمال خلاف خود در كشوری كه مرتكب جرم یا خلاف شده‌اند، مصون می‌دارد. این قراردادها، گاهی از این هم فراتر رفته، حقوق و امتیازات دیگری از قبیل معافیت‌های گمركی و مالیاتی یا حق مالكیت و فعالیت‌های تجارتی برای اتباع بیگانه قائل می‌شود.» در منابع تاریخی آمده است که در تاريخ ۲۱ مهر ماه سال ۱۳۴۲ ه .ش، دولت حسنعلی منصور لايحه مصونيت مستشاران آمريكايی را به مجلس فرستاد و مجلس آن را تصويب كرد. متن لايحه: «ماده واحده با توجه به لايحه شماره ۱۸-۲۲۹۱-۷-۲۱۵-۲۵-۱۱-۱۳۴۲ دولت و ضمائم آن در تاريخ ۲۱/۱۱/۴۲ به مجلس سنا تقديم شد. به دولت اجازه داده می‌شود كه رئيس و اعضاي هيئت‌های مستشاری نظامی ايالات متحده را در ايران كه به موجب موافقت نامه‌های مربوط در استخدام دولت شاهنشاهی است، از مصونيت و معافيت‌هايی كه شامل كارمندان اداری وقت موصوف در بند و ماده اول قرارداد وين كه در تاريخ ۱۸ آوريل ۱۹۶۱ مطابق ۲۹ فروردين ۱۳۴۰ به امضا رسيده، است، برخوردار نمايد.» به مناسبت سالروز اعتراض امام خمینی (ره) به قانون کاپیتولاسیون بر اساس اطلاعات موسسه خانه کتاب در بازه زمانی سال 1357 تا 1394 تقریبا یازده کتاب در این باره با کلیدواژه کاپیتولاسیون منتشر شده، اما با توجه اینکه در برخی کتاب‌های عمومی تاریخ انقلاب به این موضوع اشاره شده، تلاش شده تا آثار بیشتری استخراج و بر این فهرست اضافه شود. با وجود این، این کتابشناسی کامل نیست و همه کتاب‌های این رویداد تاریخی را دربرنمی‌گیرد. • تاريخ سياسي معاصر ايران سيدجلال‌الدين مدني - جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي - 704 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - وزيري (سلفون) - چاپ 18 سال 1394 - 1000 نسخه • سياست خارجي ايران در دوران پهلوي 1300 - 1357 عبدالرضاهوشنگ مهدوي - نشر پيكان - 604 صفحه - رقعي (گالينگور) - چاپ 10 سال 1393 - 770 نسخه - 300000 ريال • مهاجر فرانسه (نوفل لوشاتو)- محسن بهشتی‌سرشت و امیرحسین زمانپور - شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر- 38صفحه- رقعی- چاپ 1- سال 1391 • تبعید به عراق (نجف)- محسن بهشتی‌سرشت و امیرحسین زمانپور- شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر- 42صفحه- رقعی- چاپ 1- سال 1391- • تبعيدي تركيه: ماجراي كاپيتولاسيون اميرحسين زمانپور - شركت تعاوني كارآفرينان فرهنگ و هنر - 42 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1391 - 3000 نسخه - 19000 ريال • داستان فروش استقلال (مروري بر قرارداد ننگين كاپيتولاسيون) مهدي جزيني - روزنامه همشهري - 40 صفحه - جيبي (شوميز) - چاپ 1 سال 1390 • كاپيتولاسيون در ايران: نگاهي به تصويب كاپيتولاسيون در زمان پهلوي دوم و واكنش امام خميني (ره) - كتاب سبز - 64 صفحه - بياضي (شوميز) - چاپ 1 سال 1389 - 1500 نسخه - 15000 ريال • كاپيتولاسيون مهدي فارسي‌عباس‌آبادي - وزارت علوم، تحقيقات و فناوري -معاونت فرهنگي و اجتماعي -دفتر برنامه‌ريزي‌اجتماع - 60 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1388 • كاپيتولاسيون در تاريخ ايران محمدعلي چلونگر - نشر مركز - 238 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 2 سال 1385 - 1000 نسخه - 29000 ريال • سير تكويني انقلاب اسلامي جواد منصوري - وزارت امور خارجه، مركز چاپ و انتشارات - 390 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 3 سال 1385 - 500 نسخه - 40000 ريال • نشست تخصصي حق قضاوت كنسولي كاپيتولاسيون: مجموعه سخنراني‌ها و مقالات - موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي - 112 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1384 - 1500 نسخه - 10000 ريال • كاپيتولاسيون در تاريخ ايران محمدعلي چلونگر - نشر مركز - 220 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1382 - 1500 نسخه - 19800 ريال • نقش امريكا در ايران (سده كاپيتولاسيون) اميرضياء غفاري - موسسه انتشارات اميركبير - 232 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1381 - 1500 نسخه - 15000 ريال • استرداد مجرمين محمود عباسي - گنج دانش - 303 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1374 - 3000 نسخه - 5500 ريال • احياي كاپيتولاسيون و پيامدهاي آن مسعود اسداللهي - سازمان تبليغات اسلامي - 184 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1373 - 3000 نسخه - 1800 ريال • صحيفه نور: مجموعه رهنمودهاي حضرت امام‌خميني (قدس سره الشريف) - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - 212 صفحه - جلد 1 - وزيري - چاپ 1 سال 1363 - 10000 نسخه - 280 ريال • فرهنگ جديد سياسي گردآورنده:محمود مهرداد - هفته - 296 صفحه - رقعي - چاپ 1 سال 1363 - 3000 نسخه - 480 ريال • كاپيتولاسيون: نمايشنامه در 5 پرده نورالله حسين‌خاني - انجام كتاب - 83 صفحه - رقعي - چاپ 1 سال 1362 - 10000 نسخه - 65 ريال • بررسي و تحليلي از نهضت امام خميني سيدحميد روحاني - جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي - 957 صفحه - چاپ 1 سال 1361 - 450 ريال • كاپيتولاسيون و ايران محمد مصدق - - 780 صفحه - چاپ 1 سال 1360 |  |
↧
کتاب‌ها از حق قضاوت كنسولی کمتر سخن گفته‌اند/ از كاپيتولاسيون در تاريخ ايران تا داستان فروش استقلال
↧