| خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-سمیرا طلوعی: در میان شاخه‌های مختلف فلسفه تحلیلی، درک و فهم فلسفه زبان به دلیل درگیری این حوزه با مباحث انتزاعی و ذهنی طاقت‌فرساست و خواننده علاقه‌مند نیازمند کتاب‌هایی کمکی است که پیچیدگی‌های متون اصلی را کاهش دهند و فهم این مباحث را برای خواننده عادی راحت‌تر سازند. برای مثال، وقتی سؤالاتی از این دست که معنای واژه‌ها چیست؟ ارتباط نام‌ها و اوصافشان چگونه تعیین می‌شود؟ ما چگونه با واقعیت ارتباط برقرار می‌کنیم؟ نسبت واژها با معنا و مرجعشان چیست؟ را مطرح می‌کنیم، با مجموعه‌ای از پرسش‌های کم‌وبیش غیرعینی سروکار داریم که یافتن پاسخی برای آنها کار آسانی نیست. کتاب فلسفه زبان، نوشته کالین مک گین (Colin McGinn)، با صورتبندی خوبی که به کار بسته است، به مطالب مهم فلسفه زبان از جمله معنا، مرجع، اسامی خاص، وصف‌های معین، نمایه‌ها، تعریف صدق، رابطه صدق و معنا، و ... به دقت می‌پردازد و به نظریه‌پردازان آنها هم‌چون فرگه، کریپکی، اوانز، پاتنم، تارسکی، دیویدسُن و گرایس ارجاع می‌دهد. یکی از اهداف نویسنده کتاب، که تا حد قابل قبولی از عهده انجام آن برآمده است، ساده‌سازی این نظریات بدون کاستن از دقت و عمقشان است. البته، ارزیابی انتقادی مباحث نیز به منظور اندیشه‌ورزی و بحث و گفت‌وگوی بیشتر در میان آنها گنجانده شده است. نویسنده کتاب، ده متن کلاسیک در فلسفه زبان را گلچین و با توضیحاتی که درخصوص آنها ارائه کرده، جغرافیای این رشته را تنقیح کرده است. ممکن است این پرسش مطرح شود که چرا نویسنده تنها سراغ برخی متون فلسفه رفته و بقیه را مسکوت گذاشته است؟ مک گین تصریح می‌کند که نظریه پردازان کلاسیک این حوزه، بیشتر کسانی هستند که درباره‌شان مطالعه کرده و با آنها ارتباط برقرار کرده است. وی سعی کرده است با بیان و تشریح نظریات آنها زوایای جدیدی برای تعمق بیشتر بگشاید. بررسی زمینه‌های تاریخی، پیدایش و نحوه انبساط نظریات مذکور مواردی است که نویسنده کتاب بدان‌ها پرداخته است. کالین مک گین، فیلسوف انگلیسی و استاد دانشگاههای آکسفورد، راتگرز، میامی است که بیشترین شهرتش به واسطه آثارش در فلسفه ذهن است، از آنجا که او مدعی است که انسان لازم نیست مسأله آگاهی را حل کند، او را رمزورازگرای نو (Mysterianism New) نامیده‌اند. وی بیش از بیست عنوان کتاب در حوزه‌های مختلف فلسفه نگاشته است، که از آن میان می‌توان خصوصیات ذهن (1982)، مسأله آگاهی (1991)، آگاهی و متعلقاتش (2004) و معنای انزجار (2011) را نام برد. کتاب فلسفه زبان جدیدترین اثر مک کین است که در ژانویه 2015 به زبان انگلیسی توسط انتشارت دانشگاه ام‌آی‌تی در 250 صفحه منتشر شده است. استفان شفر (Stephen Schiffer)، استاد فلسفه دانشگاه نیویورک درباره این کتاب می‌نویسد:«مک گین استعداد رشک‌آوری در توضیح متون سخت دارد بی‌آن‌که آنها را گنگ سازد، بلکه هم چنان به طرز چشمگیری شهودی و در دسترسند. اگرچه ممکن است را‌ه‌های دیگری نیز برای بیان یک مطلب وجود داشته باشد، اما روش او به گونه‌ای است که هر کس آرزو می‌کند آن را بیاموزد. حتی فیلسوفی حرفه‌ای که سال‌ها در فلسفه زبان به تدریس مشغول بوده و کار کرده است، وضوح بخشی زیادی در آن یافته و به طور کلی آن را ستایش آمیز می‌داند.» کتاب مک گین در ده فصل نوشته شده که هر فصل یک نظریه‌پرداز را مورد بررسی قرار می‌دهد. برخی عناوین این کتاب عبارتند: فرگه و معنا و ارجاع، کریپکی و نام‌ها، راسل و اوصاف معین، دانلان و تمایز، کاپلان و متعینات، اوانز و فهم متعینات و ... . اگر می‌خواهید جدیدترین اثر این فیلسوف معاصر را بخوانید و با مقایسه آن با کتاب‌های ترجمه شده فارسی به دید روشن‌تری نسبت به فلسفه زبان دست یابید، خواندن این کتاب را از دست ندهید. دانشجویان دوره کارشناسی ممکن است شاهد متون متکلفانه‌ای در حوزه فلسفه زبان باشند که درک آنها برای این دانشجویان جدیدالورود، کار آسانی نباشد و کتاب فلسفه زبان منبعی ضروری برای این مخاطبان به شمار می‌رود. در عین حال دانشجویان فارغ‌التحصیل که می‌خواهند تحقیقاتشان را در حوزه فلسفه زبان ادامه دهند به این کتاب نیاز خواهند داشت. از سوی دیگر، اثر حاضر می‌تواند به عنوان تفسیری بر مجموعه متون کلاسیک و اصلی این رشته، در اختیار معلمان و استادان قرار گیرد. کتاب مک گین راهنمایی شفاف و دقیق در این حوزه تاریک و نامعلوم است؛ اثری که شاید خیلی از افراد مدت‌ها منتظرش بوده‌اند. در میان کتاب‌های مرتبط به این حوزه درآمدی به فلسفه زبان، نوشته لایکن، به همت میثم محمد امینی به فارسی برگردانده شده است. این اثر که توسط نشر هرمس چاپ شده است، چهار بخش با عناوین «مرجع و ارجاع»، «نظریه‌های معنا»، «کاربردشناسی و کنش‌های گفتاری» و «نیمه تاریک» را مورد مطالعه قرار داده است. |  |
↧
ساده‌سازی نظریات بدون کاستن از عمق/ نگاهی به «فلسفه زبان» نوشته کالین مک‌گین
↧