به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست خبری همایش ملی «کودکی در ایران» با حضور مصطفی معین، رئیس همایش؛ محمدسعید ذکائی، دبیر علمی همایش، نسرین نافعی، عضو هیات مدیره موسسه پژوهشی کودکان دنیا، شیوا دولت آبادی، مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان، زینب غنی، دبیر اجرایی همایش و جمعی از خبرنگاران ظهر امروز (یکشنبه 5 مهرماه 94) در موسسه رحمان برگزار شد.
دبیر اجرایی این همایش در ابتدای این نشست گفت: این همایش به همت موسسه رحمان با همکاری چهار نهاد مدنی، انجمن حمایت از حقوق کودکان، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، موسسه پژوهشی کودکان دنیا و شورای کتاب کودک برگزار شده است.
زینب غنی ادامه داد: همایش ملی «کودکی در ایران»، هفتم و هشتم مهرماه و به همت موسسه رحمان، در مرکز آفرینشهای هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار و در حاشیه این همایش نمایشگاه کتابی شامل 50 اثر برگزیده ادبیات کودک و آثار مربوط به مطالعات کودکی در ایران و نمایشگاه عکس «کودکی در گذر تاریخ» برپا میشود.
امروزه دوران کودکی دارای هوییتی مستقل است
مصطفی معین در این نشست به ارائه توضیحاتی درباره موسسه رحمان پرداخت و گفت: این نهاد مدنی از سال 1385 با رویکر علمی – پژوهشی اقدام به بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی کرده است. از جمله این پروژهها میتوان به پروژه بررسی وضعیت اجتماعی ایران در سالهای 80 تا 88 و همچنین بررسی وضعیت اجتماعی زنان ایران اشاره کرد که تا بهحال مطالعات علمی و پژوهشهای عملیاتی در این حوزهها به صورت اجمالی انجام نشده است و در حال حاضر هم مشغول انتشار نتایج حاصل از این پژوهشها هستیم که به زودی رونمایی میشود.
رئیس همایش ادامه داد: در ارتباط با وضعیت کودکی در ایران نیز از یکسال قبل بررسی و مطالعاتی انجام شده است و نتایج پژوهش و پیشنهادهای ما به مجلس ارائه میشود. همچنین نشستها و جلساتی هم در زمینه بررسی مسائل و دغدغههای اجتماعی کودکان در موسسه رحمان برگزار کردهایم.
رئیس موسسه رحمان یادآوری کرد: نگاه به کودکی در حال حاضر نسبت به گذشته تغییر کرده است؛ قبلا رشد و نمو کودک از لحاظ بدنی بیشتر مورد توجه قرار میگرفت اما امروزه با نگاه جامعه شناسانه و روان شناسانه با این موضوع برخورد میشود و به کودکی فقط به عنوان دوره گذار به سمت بزرگسالی نگریسته نمیشود و خودش هویت مستقل پیدا کرده است که باید مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
نگاه دولتها به کودک بیانگر میزان آینده نگری آنهاست
معین همچنین اظهار کرد: درواقع نگاه دولتها و نخبگان به کودک است که آینده نگری آنها را مشخص میکند و اگر دولتی نسبت به این موضوع بیتوجه باشد یعنی دچار روزمرگی شده است و به آینده مردمش بیاعتناست. در جامعه ما کودکان و نوجوانان در عرض انواع آسیبهای اجتماعی قرار دارند که نشان دهنده بیتوجهی به کودکان است.
همایش کودکی در ایران بستری برای هماندیشی است
محمدسعید ذکایی، دبیر علمی این همایش نیز گفت: به نظر میرسید جای همایشی که به صورت خاص به موضوع کودک و جایگاه کودکی در ایران بپردازد خالی است. از اینرو به دنبال ارائه برنامهای بودیم تا حساسیت نظری و آکادمیکی را برای محققان ایجاد کنیم تا شاهد بهبود وضعیت نگاه به کودکی در ایران باشیم. میخواستیم به وسیله این همایش فضایی بین رشتهای ایجاد کنیم و بستری برای هماندیشی صاحبنظران، پژوهشگران، فعالان اجتماعی و علاقهمندان به موضوع کودکی در ایران فراهم کنیم.
وی ادامه داد: براین اساس در سال گذشته فراخوانی برای دریافت مقالات در چهار محور کلی منتشر کردیم و باوجود اینکه مطالعات کودکی در ایران تقریبا مهجور مانده است اما حدود 140 چکیده به دبیرخانه همایش ارسال شد که از بین آنها درنهایت 27 مقاله انتخاب شد که 9 مقاله به صورت پوستر و 18 مقاله در همایش ارائه میشود.
ذکایی توضیح داد: نخستین محور همایش «تصویر کودکی» است که به بازنمایی تصویری از کودکی مدرن و کودکی معاصر میپردازد و موضوعاتی مانند تعاریف و بنیانهای مفهومی کودک بهنجار و نابهنجار در پژوهشهای علوم انسانی و علوم پزشکی در ایران، جایگاه کودک در سیاستها و مطالعات علمی، مفهوم کودکی در آثار ادبی و داستانهای کودکان در دوره معاصر، بازنمایی کودکی در کتابهای درسی، فرهنگ عامه و روزمره ایران و مفهوم کودکی در آثار ادبی کودکانه را مورد بررسی قرار میدهد.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی دومین محور همایش را «کودکی در زندگی روزمره» معرفی کرد و گفت: در این محور به موضوعاتی مانند کودکی و تحولات سبک زندگی خانواده ایرانی، کودکی در فضاهای عمومی، فضاهای شهری و فضاهای زندگی روزمره، تجربه کودکان در قالب نقشهای اجتماعی و خانوادگی پرداخته میشود.
ذکایی اضافه کرد: «تاریخ کودکی» سومین محور همایش است. ما اعتقاد داریم کودکی در فرآیند تاریخی تحول پیدا میکند و باید از «کودکیها» صحبت کرد نه از «کودکی». در این محور سعی شد به موضوعاتی مانند تحولات اجتماعی و تغییر مفهوم کودکی در ایران، مفهوم دوران کودکی در تاریخ ایران بپردازیم.
دبیر علمی همایش اظهار کرد: چهارمین محور این همایش نیز «سیاست کودکی» است که به مسائل مربوط به نظام مراقبتهای بهداشتی و درمانی کودکان در ایران، مسائل مربوط به جنسیت کودکان در ایران، مفهوم کودکی در اسناد، برنامههای نظام آموزش و پرورش در ایران، مفهوم کودکی در گفتمان حقوقی و سیاستگذاری در ایران، مفهوم کودکی از منظر دیدگاهها و برنامههای سازمانهای مردمنهاد در ایران و محرومیتهایی که کودکان را از تجربه کودکی بازمیدارد، میپردازد.
حقوق کودکان در ایران مهجور مانده است
مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز در ادامه این نشست گفت: حقوق کودک در ایران از جمله مسائلی است که بسیار مهجور مانده است و امیدوارم با برگزاری اینگونه همایشها بتوانیم شاهد تغییرات ملموس در امور مربوط به کودکان باشیم.
شیوا دولتآبادی ادامه داد: باید ببینیم مفهوم کودکی در ابتدا در ذهن ما چگونه بوده است زیرا تئوری موجود در ذهن ما از کودکی و مفهوم آن است که نگاه و تصویر ما را میسازد. برگزاری این چنین همایشهایی سبب میشود رشتههای مختلف علمی در کنار هم به بررسی یک موضوع خاص بپردازند و مشکلات را واکاوی کنند. باید تلاش کنیم در درازمدت اثری ماندگار از این همایشها کسب کنیم بنابراین باید سعی کنیم بحثها تحلیلیتر باشد تا به عنوان سرفصل در همایشهای بعدی مورد توجه قرار گیرد.
این عضو هیات مدیره موسسه پژوهشی کودکان دنیا نیز در این مراسم گفت: اعتقاد ما در این موسسه این است که آموزش باید فراگیر باشد. بر این اساس برنامههای غیر رسمی و غیرمتمرکزی را برای آموزش کودکان و مسائل مربوط به آنها در سطح کشور برای مخاطبان عام اجرا میکنیم و همه تلاش ما برای افزایش دانش و آگاهی کودکان و همچنین اولیای آنهاست تا بتوانند تعامل بهتری با فرزندانشان داشته باشند و روابط بهتری با آنها برقرار کنند.
کودکان را با قصه و افسانه آموزش میدهیم
وی همچنین اظهار کرد: در بحث آموزش کودکان بیان قصهها و داستانها و افسانههای کهن را به عنوان یکی از راههای موثر در دستور کارمان قرار دادهایم. زیرا معتقدیم قصهها و افسانهها نقش مهم و تعیین کنندهای در زندگی بچهها دارند و آنها باید با این افسانهها، بازی، زندگی و خیالپردازی کنند. همچنین مجموعههایی را در این زمینه مانند «نخودی» ، «کدوی قلقلهزن» و ... آماده کردهایم که به زودی منتشر میشود.
نافعی در پایان گفت: همچنین ترویج فرهنگ صلح برای ما بسیار مهم است. صلح تنها به معنای نبود جنگ نیست و معنای فراتر و عامتری نیز دارد که در لایه لایه زندگی ما میتواند تاثیرگذار باشد و باید بیشتر به آن توجه شود.