دکتر محمود گلابچی، چهره ماندگار حوزه معماری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره ضرورتهای واژهگزینی علمی اظهار کرد: پاسداری از زبان که نشان فرهنگ و تمدن تاریخ کشور است، یکی از ضرورتها به شمار میآید؛ حتی کتابهای تخصصی علمی باید بهطور خاص مورد توجه قرار گیرد. معادلسازی برای واژگان علمی به معنای تلاش برای ارتقاء و حفظ فرهنگ با حفظ زبان است.
وی با اشاره به اصرار برخی دانشگاهیان در بهکارگیری اصطلاحات انگلیسی با وجود معادلسازیهای فرهنگستان افزود: تصور نمیکنم اصرار برخی دانشگاهیان در استفاده از اصطلاحات انگلیسی عمدی باشد. در صورتیکه واژه یا معادل مناسبی، در توضیح مفهوم علمی وجود نداشته باشد، واژگان انگلیسی پرکاربرد میشوند.
گلابچی با اشاره به اهمیت تلاش بیشتر متولیان امر واژهگزینی ادامه داد: برای تقویت جریان نشر و گسترش مصوبات فرهنگستان، متولیان باید بیش از پیش بر ارزش زبان فارسی تأکید داشته باشند و در عین حال باید به معادلسازیهای مناسب توجه شود.
مؤلف کتاب «مقاومت مصالح کاربردی برای دانشجویان معماری و مهندسی عمران» با تأکید بر توجه به معادلسازی کاربردی اظهار کرد: معادلسازی برای بسیاری از مفاهیم علمی کار آسان و راحتی نیست، بنابراین برای انتقال مفهوم صحیح، مدرس یا مؤلف به استفاده از واژگان اصلی دست میزند. اگر ضرورتهای معادلسازی با توجه به تعهد علمی در زمانی مناسب صورت گیرد، بهطور قطع دانشگاهیان مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی را بهکار خواهند برد.
این چهره ماندگار معماری و شهرسازی کشور، با اشاره به تأثیر معادلسازی مناسب در نشر سریعتر مصوبات فرهنگستان افزود: بسیاری از واژگان معادلسازی شده در سالهای دور مانند «دبستان»، «دبیرستان» و دانشگاه» در زمان اندکی از سوی مردم مورد پذیرش قرار گرفت و بهاصطلاح جا افتاد که نشان از اقدام به موقع و توانایی در معادلسازی است؛ این در حالی است که کشورهای همزبان ما مانند افغانستان و تاجیکستان از واژگانی مانند «های اسکول» اقباللاهوری استفاده میکنند.
وی درباره اعتقاد برخی دانشگاهیان در استفاده از اصطلاحات اصلی به جای معادلهای مصوب ادامه داد: خواست و اراده باید تقویت و حفظ فرهنگ و زبان فارسی باشد. بیتوجهی به مصوبات فرهنگستان با توجیه قرار گرفتن در مسیر قافله علمی دنیا صحیح نیست. باید تأکید کرد که دانشجویان برای دور نماندن از جریان علم روز، باید اصلاحات انگلیسی و فارسی در حوزههای مختلف علمی را همزمان بدانند. دانشجوی حوزه علوم تجربی باید بداند که معادل انگلیسی زیستشناسی چیست؛ بنابراین تقویت زبان تخصصی در شاخههای مختلف برای دانشگاهیان به معنای بیتوجهی به معادلسازی و زبان فارسی، تاریخ فرهنگ ملی نیست از سوی دیگر برای فراگیری علوم نباید از حفظ زبان فارسی غافل شد.
مروری بر پرونده
نویسنده کتاب شایسته تقدیر «واژهنامه مهندسی دادهها انگليسی ـ فارسی و فارسی ـ انگليسی)» در جایزه کتاب سال، با اشاره به تفاوت واژهگزینی و واژهسازی در حوزه علم گفت: اینکار هرچند ممکن است تا حدودی سلیقهای و ذوقی باشد، اما کاری علمی است و در واژهگزینی نباید تعصب داشت. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر محمدتقی روحانی را اینجـــــــــا بخوانید.
معاون گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان وادب فارسی، با اشاره به دیدگاه برخی درباره زبان انگلیسی بهعنوان زبان علم گفت: انگلیسی، زبان علم نیست، اما هجوم این زبان به دیگر زبانها مشهود است و همه زبانهایی که پیشینه تاریخی دارند و برای زبان خود ارزش قائلاند در حال مقابله با ورود واژههای انگلیسی هستند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر نسرین پرویزی را اینجــــــــا بخوانید.
عضو شورای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ضمن تأکید بر توسعه زبان همراه با پیشرفتهای علمی گفت: مقاومت برخی در بهکارگیری مصوبات فرهنگستان زبان تا حدودی طبیعی است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر محمدرضا افضلی را اینجـــــــــــا بخوانید.
عضو شورای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ضمن اشاره به لزوم ارتباط فرهنگستان با سطح جامعه در شناسایی معادلسازیها گفت: بیتردید ارتباط بین فرهنگستان با سطح جامعه برای ارائه بهترین معادلها مؤثر است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر محمدتقی راشدمحصل را اینجـــــــــــا بخوانید.
رئيس پژوهشكده علمسنجی و تحليل اطلاعات با اشاره به تفاوت معادلسازی بین فرهنگستان و عامه مردم گفت: ضرورت معادلسازی در ابعاد فرهنگی، تربیتی، ملی و اطلاعرسانی و روانشناختی قابل بررسی است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر سیدمهدی سمائی را اینجــــــــــــا بخوانید.
عضو شورای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به عوامل بیتوجهی به واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: تنبلی فکری برخی مدرسان دانشگاه تا حدودی زمینه بیتوجهی به این امر را فراهم میکند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر محمدقاسم وحیدیاصل را اینجـــــــــــا بخوانید.
رئیس پژوهشکده زبانشناسی و مدیر گروه زبانشناسی همگانی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن اشاره به اهمیت واژهگزینی برای گروههای سنی مقطع دبستان گفت: برای گسترش هرچه سریعتر مصوبات فرهنگستان در کتابها و محاورات، نیازمند یک عزم ملی و البته فرهنگی هستیم. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر سیدمصطفی عاصی را اینجــــــــــا بخوانید.
عضو هیأت علمی پژوهشکده زبانشناسی پژوهشگاه علومانسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به این نکته که فرایند واژهگزینی در ایران با حرکتی کُند دنبال میشود، گفت: عمدهترین دلیل این کُندی، کمبود نیروی انسانی و یا ذهنیت نادرست نسبت به فرایند واژهگزینی است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر حسین صافی پیرلوجه را اینجــــــــــا بخوایند.
پدر علم روستاشناسی ایران، با اشاره به اهمیت توجه به متخصصان صاحب تجربه در جریان معادلسازی گفت: مردم میتوانند بهعنوان یک عنصر در جریان واژهگزینی در کنار متخصصان صاحب تجربه و ادیبان فرهنگستان قرار گیرند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با دکتر اسماعیل شهبازی را اینجــــــــــــا بخوایند.