| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «نظریه ریسمان» نوشته مشترک اندرو زیمرمن جونز و دنیل رابینز با ترجمه مریم ذوقی، در 6 بخش از سوی انتشارات آوند دانش به بازار نشر عرضه شده است. کتاب در 6 بخش با عنوان‌‌های «معرفی نظریه ریسمان»، «فیزیکی که نظریه ریسمان بر آن بنا شده است»، «ساختن نظریه ریسمان نظریه همه‌چیز»، «کیهان دیده نشده: نظریه ریسمان در مرز‌های دانش»، «دیگران چه می‌گویند: انتقادات و جایگزین‌ها» و «بخش ده‌تایی‌ها» تدوین شده است. از مهم‌ترین مباحث نخستین بخش کتاب می‌توان به «نظریه ریسمان واقعا چیست؟» اشاره کرد. در این مبحث در تشریح مفهوم نظریه ریسمان آمده است: «نظریه ریسمان نظریه‌ای فیزیکی به زبان ریاضی دقیق است، به این مضمون که جهان از رشته‌های مرتعش انرژی تشکیل شده است. این ریسمان‌های انرژی بنیاد‌ی‌ترین جنبه‌‌های طبیعت را به نمایش در می‌آورند. نظریه ریسمان همچنین اجسام بنیادی دیگری را پیش‌بینی می‌کند به نام غشا‌ها. همه مواد در عالم از ارتعاش این ریسمان‌‌ها و (غشا‌ها) ساخته می‌شوند. از نتایج مهم نظریه ریسمان این است که گرانش خود به خود از نظریه به دست می‌آید. به این دلیل دانشمندان معتقدند که شاید نظریه ریسمان برای امکان یکی کردن گرانش با سایر نیروهایی که بر ماده اثر می‌کنند، پاسخی داشته باشد.» در دومین بخش کتاب در مطلبی با عنوان «مقدمه‌چینی برای نظریه ریسمان: آشنایی با روش علمی» نویسندگان تأکید دارند که نظریه ریسمان روی لبه برنده علم قرار دارد. نظریه ریاضی از طبیعت که در حال‌حاضر پیش‌بینی‌های قابل آزمایش آن اندک است. سؤالی که پیش می‌آید این است که یک نظریه در چه صورت علمی خواهد بود؟ مؤلفان در معرفی بخش دوم به تشریح دقیق‌تر روش‌های علمی که برای بررسی ساختار طبیعت از آن‌ها استفاده می‌شود، پرداخته‌اند. کاوش موردنظر در دومین بخش کتاب درباره پاسخ به این پرسش است که دانشمندان چگونه کار علمی می‌کنند و از چه روش‌هایی برای مشاهده نتایج کار آن‌ها می‌شود استفاده کرد؟ «سر تا پا لرزش: امواج و ارتعاشات» عنوان مبحث دیگری در دومین بخش کتاب است. «زیمرمن» و «رابینز» در این بخش یاد‌آور می‌شوند که در نشریه ریسمان نازک‌ترین اجسام، ریسمان‌های نازک انرژی‌‌اند که به شکل‌های منظمی نوسان یا ارتعاش می‌کنند. به چنین سیستم‌هایی در فیزیک، نوسانگر‌های هماهنگ می‌گویند و تلاش بسیاری برای مطالعه آن‌ها انجام شده است. در قسمتی از سومین بخش کتاب درباره نخستین نظریه ریسمان می‌خوانیم: «نخستین نظریه ریسمان به نظریه ریسمان بوزونی معروف است و می‌گوید همه ذراتی که فیزیکدانان مشاهده کرده‌اند در واقع ارتعاشی از ریسمان‌های چندبُعدی‌اند؛ اما این نظریه نتایجی داشت که استفاده از آن برای توصیف واقعیت، نامعقول به‌نظر می‌رسید. در ادامه به تاریخچه پیدایش این نظریه اشاره شده است که در سال 1968 و اوایل دهه 70، گروهی از فیزیکدانان متخصص روی نظریه ریسمان بوزونی کار می‌کردند که ظهور نظریه ابرریسمان (که همان چیز را، اما با تطابق بیشتر با واقعیت بیان می‌کرد) آن را از میدان به در کرد. با وجود این‌که نظریه ریسمان بوزونی کنار گذاشته شد و ناتمام ماند، اما گاهی نظریه‌پردازان ریسمان قبل از این‌که به سراغ چار‌چوب مدل‌های ابرریسمانی پیشرفته بروند، برای آزمودن روش‌ها نظریه‌های جدید، محاسبات ریاضی‌شان را با مدل بوزونی انجام می‌دهند.» در چهارمین بخش کتاب به یکی از جالب‌ترین ویژگیهای نظریه ریسمان پرداخته شده است. در ابتدای این بخش می‌خوانیم که از جالب‌ترین ویژگیهای نظریه ریسمان نیاز به ابعاد اضافه برای کار کردن نظریه است. نظریه ریسمان به 9 بُعد مکانی احتیاج دارد، درحالی‌که نظریه M ظاهراً نیازمند 10 بعد است. بر طبق بعضی از نظریه‌ها، شاید تعدادی از این ابعاد اضافه واقعاً به‌قدر کافی برای بر‌هم‌کنش با جهان ما بزرگ باشند؛ به‌طوری‌که بتوان آن‌ها را مشاهده کرد. «بررسی یک شک و تردید درباره نظریه ریسمان» یکی از موضوعات اصلی پنجمین بخش کتاب است. نویسندگان در این بخش آورده‌اند: «هرچند بسیاری از فیزیکدانان معتقدند نظریه ریسمان به‌عنوان محتمل‌ترین نظریه گرانش کوانتومی، به‌عمد خود وفادار است، اما روند روبه رشدی از شک و تردید، در میان برخی از آن‌ها وجود دارد، مبنی بر این‌که نظریه آن‌طور که باید به اهداف از پیش تعیین‌شده‌اش نرسیده است. سلاح اصلی منتقدان این است که نکات مثبت مطالعه نظریه ریسمان هرچقدر هم باشند، این نظریه واقعاً یک نظریه بنیادی برمبنای حقیقت نیست، بلکه صرفاً تقریبی، به‌دردبخور است.» آخرین بخش کتاب نیز به بررسی 10 پرسش درباره نظریه ریسمان اختصاص دارد. «پایان جهان» یکی از پرسش‌های این بخش است. پاسخ به این مسأله این چنین آغاز می‌شود که نظریه همه‌چیز باید پاسخگوی این پرسش باشد. آیا جهان ما تا آنجا منبسط می‌شود که گرما در پهنای فضا پخش‌شده و یا یخبندان به پایان برسد؟ نخستین چاپ از کتاب «نظریه ریسمان» با شمارگان دو هزار نسخه در 384 صفحه، به بهای 28 هزار و 500 تومان از سوی انتشارات آوند دانش به بازار نشر عرضه شده است. |  |
↧
«نظریه ریسمان» با آوند دانش به بازار کتاب آمد
↧