حسن علایی، مدیر انتشارات روایت فتح، به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در تعریف مساله کتابسازی گفت: کتابسازی در واقع حاصل کمکاری نویسندگان در مطالعه و تحقیق است که قصد دارند در عرصه فرهنگ، کتابی را تولید کنند، اینجاست که کتابسازی رقم میخورد. آمار انتشار کتاب ناشر ممکن است به این طریق بالا برود اما این نوع کتابها، آثاری نیستند که به واسطه تامل و نگاه نو، مخاطب را متحول کنند.
وی با تاکید بر اینکه کتابسازی منحصر در حوزه دفاع مقدس نیست، افزود: البته برخی ناشران هم در این زمینه مقصر هستند و توجهی به محتوای کتابها ندارند. همینکه کتابی را از نویسندهای دریافت میکنند، آن را به چاپ میسپارند.
مدیر انتشارات روایت فتح ادامه داد: تجربه نشان داده که وقتی کتاب خوب در حوزه دفاع مقدس منتشر میشود، مخاطب خود را مییابد. مخاطبان، ناشران و نویسندگان، هر سه از فرایند کتابسازی متضرر میشوند.
وی با اشاره به بازار نسبتا گرم کتابهای دفاع مقدس در سالهای اخیر گفت: متاسفانه مقوله کتابسازی این حوزه را هم تا اندازهای آلوده کرده است و این مساله، هرچند در میزان بسیار کم فرهنگ مقدس دفاع را تحت تاثیر قرار میدهد.
علایی ادامه داد: حتی وجه مشروع کتابسازی را هم که در نظر بگیریم، در صورت کم بودن سوژه میتوان به آن فکر کرد. مقام معظم رهبری فرمودهاند که دفاع مقدس گنج است. عرصه دفاع مقدس مملو از سوژهها و موضوعهای بکر است و ما هنوز سالها تا رسیدن به مساله کتابسازی فاصله داریم. معتقدم اگر همه نویسندگان ایرانی هم دست از کار خود بکشند و به موضوع دفاع مقدس بپردازند، باز هم جای کار وجود دارد.
وی تاکید کرد: ناشری که کتابسازی را توجیه میکند، نگاه دلالی به پدیده فرهنگ دارد و در پی گسترش فرهنگ دفاع مقدس نیست. همانطور که گفتم، فروش آثار دفاع مقدس در سالهای اخیر رونق گرفته است و مقام معظم رهبری نیز بر برخی از آثار برتر این حوزه تقریظهایی نوشتهاند. عدهای با نگاه به چنین فضایی، میخواهند با دید تجاری به تولید آثار دفاع مقدس بپردازند که دست آنها نیز در این بازار رو میشود.
این ناشر با سابقه حوزه دفاع مقدس، فرایند کتابسازی را نزدیک به فرایند تقلب دانست و گفت: این مساله بیش از آنکه اقدامی فرهنگی محسوب شود، کاری سودجویانه است. ناشران میتوانند با تشکیل کارگروههایی به سادگی اثر تقلبی را از کار کتابسازی شده تشخیص دهند. در گروه انتشارات روایت فتح، میکوشیم مستند بودن آثار را مورد توجه قرار دهیم. ما بر عرصه خاطرات دوران دفاع مقدس متمرکزیم و برای حفظ اصالت آثار مستند، خیلی به عرصه داستاننویسی وارد نشدهایم.
وی ادامه داد: در انتشارات روایت فتح، پس از آنکه اصالت تحقیقات مشخص شد، برای نگارش و ثبت، در اختیار نویسنده قرار میگیرد. البته این رویکرد، منحصر به نشر روایت نیست و ناشران خوشنام حوزه دفاع مقدس هم تقریبا چنین روندی دارند.
علایی در پاسخ به این پرسش که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای نظارتی حوزه دفاع مقدس تا چه اندازه بر جلوگیری از کتابسازی موثرند؟ گفت: وزارت ارشاد در بخش ممیزی به درستی عمل میکند اما مکانیزم لازم برای شناسایی آثار کتابسازی شده در حوزه دفاع مقدس را ندارد. تشخیص کار اصیل از کار تقلبی در این حوزه باید بر عهده نهادهای نظارتی در حوزه دفاع مقدس، چون بنیاد حفظ آثار یا پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس باشد. به عقیده من، برای انتشار آثار حوزه دفاع مقدس هم مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیاز است و هم مجوزی از نهادهای متولی این حوزه.
* در این باره بیشتر بخوانید:
نصرتالله محمودزاده: ورود حرفهای به ساحت ادبیات دفاع مقدس در ساختار اداری نمیگنجد/ اغلب سفارشینویسیها به کتابسازی میانجامد
مجید مختاری: کتابسازی به دروغپردازی در حوزه دفاع مقدس دامن میزند/ برخی از تاریخ شفاهیها مصداق کتابسازی است
کورش علیانی: مقابله با کتابسازیهای حوزه دفاع مقدس راهی جز مسیر حقوقی ندارد
جهانگیر خسروشاهی: ادبیات واقعی دفاع مقدس بدون عرقریزی روح خلق نمیشود/ کتابسازها جاعلان فرهنگاند
کامران پارسینژاد: مطالعات گسترده در حوزه علوم انسانی ادبیات دفاع مقدس را از تکرار میرهاند
رضا حاجیآبادی: حمایت مستقیم از ناشران دفاع مقدس به کتابسازی میانجامد/ نیازمند بازتعریف کتابسازی هستیم
امیرحسین انبارداران: پدیده کتابسازی در حوزه دفاع مقدس نامبارک نیست!
فخرالدین پزشکی: تکراری بودن محتوای آثار دفاع مقدس ناشی از کتابسازی نیست/ پرهیز از اسطورهسازی در ترسیم چهره شهیدان
محمد عزیزی: میتوان با خلاقیت به کتابسازی مبتلا نشد/ نیمی از آثار دفاع مقدس حرف تازهای ندارند
مهدی مهراندیش: نهادهای موازی موجب کتابسازی در حوزه دفاع مقدس میشود/ سهم خاطرهنویسی در رشد کتابسازیهای جنگ